Thổ chỉ nguyên nhân khiến Mỹ phản đối S-400

(Vũ khí)

–
Mỹ sắp có báo cáo chính thức về ảnh hưởng của S-400 đối với việc Thổ dùng vũ khí Mỹ, đặc biệt là trường hợp F-35 đứng cùng chiến hào với S-400.

Theo Sputnik, trong Bộ luật về ngân sách quốc phòng cho năm tài chính 2019 buộc người đứng đầu Lầu Năm Góc và Ngoại trưởng Mỹ có nhiệm vụ chuẩn bị bản báo cáo về tác động có thể có của hệ thống tên lửa phòng không S-400 Triumph đối với hoạt động của Thổ Nhĩ Kỳ có sử dụng vũ khí do Mỹ sản xuất.

Cụ thể, Bộ trưởng Quốc phòng và người đứng đầu cơ quan đối ngoại của Mỹ sẽ xác định triển vọng ảnh hưởng có thể có của S-400 trong hoạt động của Không quân Thổ Nhĩ Kỳ có sử dụng Patriot, trực thăng CH-147F Chinook, AH-64, UH-60 Black Hawk, máy bay chiến đấu F-16 Fighting Falcon và đặc biệt là F-35 Lightning II.

Tiêm kích F-35A sản xuất cho Thổ Nhĩ Kỳ nhưng vẫn trên đất Mỹ.

Dù bản báo cáo của Mỹ chưa được đưa ra nhưng theo Thứ trưởng Không quân phụ trách các vấn đề quốc tế Mỹ Heidi Grant, thương vụ mua hệ thống tên lửa Nga của Thổ Nhĩ Kỳ khiến Mỹ ”thực sự quan ngại”.

Trước đó, các nhà phân tích Thổ Nhĩ Kỳ cho rằng, việc Ankara cho hoạt động cả F-35 cùng S-400 trong lãnh thổ sẽ ảnh hưởng tới tính năng an toàn của chiến đấu cơ, do những thông tin mà S-400 thu nhận được có thể ”phơi bày” yếu điểm của F-35.

Nhất trí với nhận định trên, Thứ trưởng Grant bày tỏ: ”Đó thực sự là một mối lo ngại nghiêm trọng, không chỉ với Mỹ, vì chúng ta cần phải bảo vệ công nghệ kỹ thuật cao, công nghệ thế hệ thứ 5” cho ”tất cả các đối tác và đồng minh đã mua F-35 của chúng ta”.

Đề cập đến khả năng hai loại vũ khí có tương thích để hoạt động chung, Thứ trưởng Grant giải thích: ”Chúng tôi vẫn chưa xem xét vấn đề này… chúng tôi sẽ nghiên cứu xem cơ chế hoạt động chung như thế nào trong tương lai, nếu bọn họ thực sự sử dụng cả hai. Nhưng hiện tại, tôi có thể nói chắc chắn chính sách của chúng ta không cho phép F-35 tương thích với hệ thống đó”.

Về nguyên tắc, để F-35 tích hợp với S-400 trong hệ thống phòng không quốc gia của Thổ Nhĩ Kỳ, các tham số kỹ thuật của tiêm kích F-35 và S-400 phải có sự tương thích.

Mỹ có thể sẽ phải điều chỉnh lại một số tham số bảo mật kết nối mạng chia sẻ thông tin dự cảnh-chỉ huy-điều khiển của F-35 cho hệ thống S-400 và ngược lại. Điều này chính là vấn đề khiến Mỹ lo sợ.

Trước đó, Tướng Petr Pavel – Chủ tịch Ủy ban Quân sự NATO cảnh báo, Thổ Nhĩ Kỳ có quyền tự quyết định song sẽ phải đối mặt với hậu quả nếu như mua S-400 của Nga. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis cũng từng cho biết, hệ thống phòng không S-400 của Nga không tương thích với các hệ thống của NATO.

Tuy nhiên, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan bác bỏ mọi lời chỉ trích, giải thích, đồng thời nhấn mạnh Thổ Nhĩ Kỳ không muốn ngồi đợi các thành viên NATO đến bảo vệ.

Khi Mỹ chấp thuận xuất khẩu vũ khí sang một quốc gia nước ngoài, Mỹ yêu cầu quốc gia đó phải ký kết một bản thỏa thuận cho phép Mỹ giám sát nhằm đảm bảo những thông tin kỹ thuật nhạy cảm không bị rò rỉ ra ngoài.

Thứ trưởng Grant tiết lộ thỏa thuận giám sát bao gồm mọi thứ từ ”việc kiểm tra nước mua vũ khí sử dụng công nghệ như thế nào cho đến kiểm soát có những loại vũ khí nào hoạt động cùng”.

Hồi giữa năm 2017, Thổ Nhĩ Kỳ chính thức nhận chiếc chiến đấu cơ F-35 đầu tiên từ Mỹ (nhưng chưa mang về Thổ Nhĩ Kỳ). Giới truyền thông hai nước từng đồn đoán phía Thổ Nhĩ Kỳ sẽ mua tới 100 chiến đấu cơ F-35A từ Mỹ và chiếc đầu tiên trong gói hợp đồng này sẽ được chuyển cho phía Thổ Nhĩ Kỳ từ cuối năm 2018.

Tuy nhiên, do mối quan hệ giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ có chiều hướng đi xuống khiến Hạ viện Mỹ quan ngại về việc chuyển giao công nghệ sản xuất F-35 từ Mỹ cho phía đối tác.

Về phía Thổ Nhĩ Kỳ, Ngoại trưởng nước này tiết lộ Ankara đang tìm kiếm một giải pháp thay thế khi Mỹ đang trì hoãn việc giao F-35 và kẻ thay thế nhiều khả năng là Su-57 của Nga hoặc Thổ sẽ tự phát triển.

Thùy Dung