(Vũ khí)
–
Nga đang chứng minh việc tạm tụt lùi so với phương Tây trong lĩnh vực chế tạo hệ thống phòng vệ chủ động cho xe tăng thiết giáp chỉ là tạm thời.
Hiện tại các xe tăng chiến đấu chủ lực và một số chủng loại xe chiến đấu bộ binh của Mỹ và các đồng minh NATO đang từng bước được trang bị hệ thống phòng vệ chủ động – APS trên quy mô lớn nhằm bảo vệ chúng trước đạn chống tăng của đối phương.
Nguyên lý hoạt động của các hệ thống APS đều tương tự nhau, đó là dùng radar hoặc cảm biến quét xung quanh xe nhằm phát hiện các mối nguy cơ, khi đạn chống tăng bay tới thì máy tính đạn đạo sẽ ra lệnh phóng đạn đánh chặn để vô hiệu hóa vũ khí diệt tăng của đối phương.
Mặc dù vậy hình thức đánh chặn của các hệ thống APS lại khác nhau, đó có thể là dùng mảnh vỡ của đạn như Trophy của Israel, hay sử dụng áp lực khí thuốc làm rơi đầu đạn nhằm hạn chế thương vong cho bộ binh như Iron Curtain của Mỹ.
![]() |
| Xe tăng chiến đấu chủ lực M1A2 SEP Abrams được lắp hệ thống phòng vệ chủ động Trophy |
Về phía Nga, hiện tại họ chưa có một hệ thống phòng vệ chủ động nào đi vào trang bị đại trà, bất chấp trước đó Moskva đã đi tiên phong từ khá sớm bằng việc lắp đặt tổ hợp Arena cho xe tăng T-80U và xe chiến đấu bộ binh BMP-3.
Hiện nay Nga đang nghiên cứu chế tạo một hệ thống APS mới dành cho xe tăng T-14 Armata có tên gọi Afghanit, tuy nhiên thông số kỹ chiến thuật của nó vẫn chưa rõ ràng và chưa được nhìn thấy lắp đặt đại trà trên những chiếc Armata đã xuất xưởng.
![]() |
| Hệ thống phòng vệ chủ động Arena lắp đặt trên xe tăng T-72 của Nga |
Chính vì vậy đã có một số nhận định cho rằng Nga đang bị Mỹ và các đồng minh bỏ lại phía sau một khoảng cách rất xa trong lĩnh vực APS, tuy nhiên nhận định này thực sự là sai lầm khi nhìn vào thành tựu mới của họ.
Trong khi tuyệt đại đa số các hệ thống APS trên thế giới vào thời điểm hiện tại đều dùng thuốc nổ để phóng đạn đánh chặn đi thì người Nga lại đi theo một phương cách riêng, đó là sử dụng plasma cho tổ hợp APS đang phát triển của mình.
![]() |
| Minh họa cơ chế phóng đạn đánh chặn bằng plasma thuộc hệ thống APS mới của Nga |
Hệ thống APS mới của Nga sử dụng plasma thay cho thuốc súng, nó sẽ dùng xung điện tạo plasma để khí hóa một khối vật chất đặc. Khí sinh ra nóng tới 30.000 độ K sẽ đẩy đầu đạn đi. Mạch điện cho phép tạo xung điện ở điện thế khá thấp.
Công nghệ trên giúp nâng cao độ ổn định vì độ giật giảm đi rất nhiều do không còn tác dụng của thuốc phóng nhưng đòi hỏi công nghệ vật liệu chế tạo nòng phải rất cao vì nhiệt lượng sinh ra rất lớn.
Hiện tại chưa có thông tin rõ ràng về tổ hợp APS mới nhất của Nga cũng như tiến độ phát triển nó hiện đã tiến tới mức nào, tuy nhiên nếu thành công trong tương lai thì rõ ràng nó đi trước mọi sản phẩm tương tự của phương Tây.
Chí Linh
Binh Nghiệp Việt Nam


