Lời xin lỗi của lãnh đạo Hong Kong không đủ để xoa dịu sức nóng biểu tình

Ngày 16/6, người biểu tình ồ ạt đổ xuống các tuyến đường tại Hong Kong. Họ mang theo quyết tâm mới và một danh sách dài những yêu cầu, khiến cuộc khủng hoảng chính trị lan rộng tại đặc khu hành chính này.

Ngày 15/6, nhà lãnh đạo Hong Kong Lâm Trịnh Nguyệt Nga đã thông báo dừng vô thời hạn dự luật dẫn độ trước khi đưa ra lời xin lỗi hiếm hoi vào ngày hôm sau. Tuy vậy, động thái này của bà vẫn không xoa dịu được sức nóng của dư luận.

Các nhà hoạt động ủng hộ dân chủ cho rằng lời xin lỗi của trưởng đặc khu hành chính Hong Kong quá ít ỏi và muộn màng.

Những người tổ chức biểu tình ước tính có gần 2 triệu người, trong tổng số 7 triệu dân Hong Kong, đã tham gia cuộc biểu tình vào cuối tuần qua. Con số khổng lồ này đã phần nào cho thấy rằng, công chúng vẫn chưa hài lòng với những gì chính quyền Hong Kong đã làm.

Nhiều người biểu tình cho biết họ thất vọng với tuyên bố của bà Lâm. Họ cho rằng lời xin lỗi của bà không chân thành.

“Bà ấy làm vậy do sức ép”, Leo Cheng, sinh viên 19 tuổi, nhận định.

“Bà ấy chỉ đang tìm cách giữ quyền lực. Tôi không nghĩ lời xin lỗi của bà ấy là chân thành”, Ada Ku, giáo viên phổ thông 38 tuổi, cho biết.

Ý chí quyết tâm của những người biểu tình Hong Kong đã tạo ra “cơn chấn động” tới Bắc Kinh.

“Họ muốn gửi một thông điệp tới Bắc Kinh. Nếu Bắc Kinh muốn làm điều gì đó thực sự gây tổn hại cho giá trị căn bản của Hong Kong, người Hong Kong sẽ tập hợp lực lượng, hết lần này đến lần khác, để bày tỏ sự bất mãn của họ”, Willy Lam, giáo sư trợ giảng tại Trung tâm Nghiên cứu Trung Quốc thuộc Đại học Trung Quốc ở Hong Kong, nói.

Người biểu tình hô khẩu hiệu và mang theo những tấm biển nêu yêu cầu của họ: bao gồm việc rút hoàn toàn dự luật, chứ không chỉ dừng vô thời hạn, điều tra công bằng việc cảnh sát sử dụng vũ lực trong cuộc đụng độ với người biểu tình hôm 12/6, rút lại tuyên bố chính thức nói biểu tình là bạo loạn bất hợp pháp vì điều này có thể khiến một số người biểu tình bị bắt phải đối mặt với án tù kéo dài.

Tuy nhiên, điều mà những người biểu tình ngày càng mong mỏi là sự ra đi của Trưởng đặc khu hành chính Hong Kong Lâm Trịnh Nguyệt Nga. Nhiều người kêu gọi bà Lâm cũng như các lãnh đạo cơ quan an ninh và tư pháp trong bộ máy của bà từ chức. Họ nghi ngờ năng lực của bà với tư cách là nhà lãnh đạo của Hong Kong.

“Một số người cần phải từ chức”, Emily Lau, cựu chủ tịch đảng Dân chủ Hong Kong và là tiếng nói hàng đầu trong phong trào dân chủ tại Hong Kong, cho biết.

Hiện chưa rõ kịch bản từ chức của bà Lâm có xảy ra hay không. Các nhà lãnh đạo Trung Quốc vẫn muốn né tránh việc bắt đầu quy trình lựa chọn người kế nhiệm bà Lâm tại Hong Kong, nhất là khi hiện vẫn chưa có một gương mặt sáng giá nào.

Bài bình luận trên Nhân dân Nhật báo, tờ báo của đảng Cộng sản Trung Quốc, ngày 16/6 vẫn ủng hộ chính quyền Hong Kong. Tuy nhiên, khác với những bài bình luận trước đó trên truyền thông nhà nước Trung Quốc, bài viết trên Nhân dân Nhật báo hôm qua không công khai đề cập tới bà Lâm Trịnh Nguyệt Nga.

Theo giáo sư trợ giảng Willy Lam, việc bà Lâm không được nhắc đến trên báo đảng Trung Quốc là tín hiệu báo hiệu sự ra đi của bà.

“Số ngày cầm quyền của bà ấy sắp hết. Bắc Kinh đã mất hoàn toàn niềm tin vào khả năng của bà ấy”, ông Lam nhận định.

Công việc khó khăn

Cuối tuần trước, bà Lâm, một lãnh đạo nghiêm túc và thường kiên định trong lập trường của mình, không cho thấy rằng bà đang có ý định từ chức. Sau khi tuyên bố dừng vô thời hạn dự luật gây tranh cãi và đưa ra lời xin lỗi bất thường, bà Lâm tuyên bố sẽ “tiếp nhận những lời chỉ trích một cách chân thành và khiêm tốn nhất”.

Nếu những động thái trên của nhà lãnh đạo Hong Kong là để xoa dịu người biểu tình, thì có vẻ như chúng đã phản tác dụng. Sự thiếu quyết đoán của chính quyền cùng với các hành động cứng rắn của cảnh sát đã thổi bùng cơn giận dữ của đám đông.

“Tôi đã không xuống đường vào chủ nhật tuần trước, nhưng hôm nay (16/6), bà ấy buộc tôi phải xuống đường”, Sze Li, nhân viên văn phòng 30 tuổi, nói về trưởng đặc khu hành chính Hong Kong.

Đây là lần thứ 3 trong vòng một tuần, những người biểu tình phong tỏa các con đường tại trung tâm Hong Kong để phản đối dự luật dẫn độ. Nhiều người lo sợ rằng nếu được thông qua, dự luật này sẽ tước đi quyền tự do khi khiến họ trở thành mục tiêu của hệ thống luật pháp mà họ cho là thiếu minh bạch của Trung Quốc đại lục.

Cuộc khủng hoảng chính trị mà trưởng đặc khu hành chính Hong Kong đang phải đối mặt không thể qua nhanh trong “một sớm một chiều”. Trong bối cảnh nhận được rất ít sự ủng hộ từ giới chức ở Bắc Kinh, bà Lâm vẫn đang tìm cách để khôi phục lại trật tự tại Hong Kong, song vẫn phải tránh đưa ra những nhượng bộ có nguy cơ làm suy yếu vị thế của bà.

Được đưa ra sau khi hàng nghìn người biểu tình kéo về tòa nhà Hội đồng Lập pháp trong suốt 6 giờ đồng hồ, lời xin lỗi của bà Lâm hôm qua là lần đầu tiên bà thừa nhận sai lầm trong cách quản lý của mình.

“Chính quyền thừa nhận rằng những bất cập trong cách quản lý của chính quyền đã gây ra những mâu thuẫn và tranh cãi lớn trong xã hội Hong Kong, khiến nhiều người dân cảm thấy thất vọng và buồn bã. Trưởng đặc khu hành chính xin lỗi người dân Hong Kong vì điều này, và hứa rằng bà sẽ tiếp nhận những lời chỉ trích theo cách chân thành và khiêm tốn nhất, phấn đấu để cải thiện và phục vụ công chúng”, thông báo của chính quyền Hong Kong nêu rõ.

Hiện vẫn chưa rõ liệu bà Lâm có thể lấy lại được niềm tin không chỉ của người dân Hong Kong, mà còn của cộng đồng doanh nghiệp từng ủng hộ bà và những người ở Bắc Kinh, hay không. Theo giáo sư trợ giảng Willy Lam, chính quyền Trung Quốc chưa chắc đã chấp nhận đơn từ chức của bà Lâm nếu bà đưa ra ở thời điểm hiện tại. Tuy nhiên, căng thẳng dâng cao nhanh chóng như hiện nay có thể khiến bà gặp khó khăn trong việc hoàn thành nốt 3 năm nhiệm kỳ còn lại.

Bà Lâm đã không thể hàn gắn những chia rẽ tại Hong Kong sau 2 năm tiếp quản quyền lực từ người tiền nhiệm Lương Chấn Anh, người buộc phải từ bỏ kế hoạch tiếp tục nhiệm kỳ lãnh đạo thứ hai do sự bất mãn của người dân. Mặc dù bà Lâm ban đầu có thể đánh giá thấp làn sóng phản đối của công chúng với dự luật dẫn độ, song thực chất công việc của bà được đánh giá là không hề đơn giản khi phải làm vừa lòng cả chính quyền Trung Quốc và người dân Hong Kong.

“Đó là nhiệm vụ bất khả thi. Một mặt, bạn bị kẹp giữa Bắc Kinh, vốn liên tục đưa ra chỉ đạo, muốn chính quyền Hong Kong phải tuân thủ mọi thứ, nhưng mặt khác bạn phải đáp ứng những yêu cầu và kỳ vọng của xã hội Hong Kong”, Jean-Pierre Cabestan, giảng viên đại học tại Hong Kong, nhận định.

Thành Đạt

Theo NYT, Straitstimes